Taş hastalığı nedir?
Böbrek ve idrar yolu taş hastalığı günlük Üroloji pratiğinde oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Bu, ağrının ön planda olduğu bir hastalıktır. Böbrek taşları İdrarınızdaki tuz ve minerallerin kristaller oluşturmasıyla meydana gelir. Oluşan taşlar ya böbrekte sessiz kalır ya da “üreter” de denilen idrar kanalına düşerek atılır. İdrar kanalı içinde takılıp, idrar akımını engellediğinde, dayanması zor bir ağrı yaşanmasına neden olur.
Taş hastalığı hangi sıklıkta görülmektedir?
Görülme sıklığı %5-10 oranındadır. Ülkemiz üriner sistem taş hastalığının sık görüldüğü bir bölgededir. Genellikle 30-40’lı yaşlarda ve daha sıklıkla da erkeklerde görülmektedir. Bir kere görüldüğünde tekrar görülme sıklığı P’nin üzerindedir. Hastaların üçte birinde ilk yıl nüks gözlenmektedir. Ailesel yatkınlık nedeniyle ailesinde böbrek taşı olanlarda risk daha fazladır.
Taş hastalığı ne gibi şikâyetlere neden olmaktadır?
En sık şikâyet ağrıdır. Ancak taşın büyüklüğüne, şekline ve yerine göre ağrı hiç olmayabileceği gibi, ağızdan alınan ağrı kesicilerin sonuç vermediği, kıvrandırıcı bir şekilde de görülebilir. Kaburgaların altında yan tarafta bele vurabilen ağrı, “renal kolik” adını verdiğimiz dalgalı ve pozisyon değişikliği ile et Neyen bir tarzdadır. Doğum ağrısına da benzetilen bu ağrı eğer taş Idrar kanalında takılmış ise kasıklara vurabilir hatta erkeklerde testislerde de hissedilebilir. Beraberinde görülebilen diğer şikayetler; bulantı, kusma, ateş, sik ve ağrılı İdrara çıkma olarak sayılabilir. Renal kolik acil bir durumdur ve en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmayı gerektirir. Beraberinde ateş varsa acil müdehale gerekebilir.
Hangi hastalık ve durumlar ile karışabilir?
Bazı böbrek taşları ağrı ya da başka bir şikayete neden olmayabilir. Rutin kontrol ya da başka bir sebeple yapılan ultrasonografi ile tesadüfen karşımıza çıkabilir. Ayırıcı tanıda ağrıya neden olabilecek, safra kesesi taşı, apandisit, enfeksiyon. barsak rahatsızlıkları, bel fıtığı gibi pek çok hastalık akla gelmelidir.
Böbrek taşı tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Dikkatli bir tıbbi hikaye ve fizik muayene ile taş hastalığı tanısı büyük oranda konabilir. İdrar tahlill ve ultrasonografi ile ilk değerlendirme yapılır. Taş eğer idrar yoluna düşmüş ve tıkanıklığa sebep olmuş ise; doktorunuz ultrasonografide böbrekteki sişmeyi tespit edebilir. Taşın kesin yeri, şekli ve böyüklüğü İlaçsız üriner sistem bilgisayarlı tomografi (BT) ile belirlenir. Düşük doz radyasyon kullanılan bu teknik ile taşın sertliği de saptanır. Bu bilgi tedavi planlamasinda faydalıdır. Doktorunuzun gerek görmesi halinde BT sırasında damardan ilac da verilerek böbrek fonksiyonu ve anatomisi hakkında bilgiye ulaşılır. Bunların yanında, idrar ve kan tahlilleri lle enfeksiyon varlığı ve böbrek fonksiyonları araştırılır.
Böbrek taşı tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Kendiliğinden düşme ihtimali olan taşlar için ağrı kesici tedavi, sıvı alımı ve fiziksel aktivite ile makul bir süre beklenebilir. Kabaca 5 mm’nin altındaki taşların kendiliğinden düşme olasılığı p kadardir. Boyutu 7 mm’nin üzerinde olan taşlarda ise genellikle aktif girişim gerekir. Benzer şekilde tedaviye şiddetli ağrı varlığında, meslekle ilgili özel durumlarda, tek böbrek, beraberinde ciddi enfeksiyon varlığı gibi durumlarda erken girişim söz konusu olabilir.
Böbrek ve idrar yolu taşları nasıl tedavi edilmektedir?
Taş hastalığı teşhisi ya da şüphesi ile kliniğimize geldiğinizde dikkatli bir değerlendirme sonrası yapılan görüntülemeler ile teşhisiniz konur. Her böbrek taşı tedavi gerektirmediğinden, kendiliğinden düşme olasılığı yüksek olan taşlar için öneriler ve kontrol zamanlaması UROPARK hekimleri tarafından belirlenir. Büyük ve şiddetli ağrıya neden olan taşlar için ise; UROPARK hekimleri aktif tedavi seçeneklerini sizinle ayrıntılı olarak paylaşır. Genel olarak şu konuların hastalar tarafından bilinmesinde fayda vardır:
* Taş mesaneye ne kadar yakınsa düşme ihtimali o kadar yüksektir.
*Taş ne kadar büyükse kendiliğinden düşme ihtimali o kadar düşüktür.
*Kendiliğinden düşme ihtimal oldukça düşük olan tedavi ve takip programında ve şikayetlerin arttığı durumlarda.
*Böbrek fonksiyonteron pozulme ihtimal belirdiğinde
Aktif tedavi planlamasında, sizinle aşağıdaki tedavi yöntemlerini ayrıntılı olarak konuşur ve birlikte karar verilir. Sık uygulanan tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir
1-ESWL (vücut dişinden şok dalge tedavisi): Bu Tedavide vucut dışından verilen ses dalgaları ile pelli bölgedeki, belli büyüklükteki ve belli sertlikteki taşlar kırılabilmektedir.
2-Ureterorenoskopi (URS): Bu teknikte idrar yolundan kamerali bir görüntüleme sistemi ile girilerek böbrek dahil tüm idrar yolu içindeki taşlara ulaşılıp lazer enerjisi ile kırılır.
3-Perkütan nefrolitotomi (PCNL): Bu operasyonda 2 cm ve daha üzerindeki böbrek taşlarına böbrek içine ciltten yerleştirilen bir boru yardımı ile girilmekte ve taş böbrek içerisinde parçalanarak Küçük parçalar halinde dışarı alınmaktadır.
Taş hastalığının tedavisinden sonra, yeniden taş oluşum riskini azaltmak için taş analizinin yanında metabolik değerlendirmeler de yapılmalıdır.
Metabolik değerlendirmede kan analizi yapılır ve 24 saatlik idrar toplanır ve içerisindeki çeşitli maddeler değerlendirilir.
