Testis Hastalıkları ve Tedavisi: Ağrı, Şişlik ve Kitleler Hakkında Kapsamlı Rehber

Testis ağrısı neden olur? Testis kanseri belirtileri, varikosel, hidrosel ve testis torsiyonu tedavisi hakkında uzman bilgileri. Kendi kendine muayene nasıl yapılır?

Utanma Duygusu Sağlığınızın Önüne Geçmesin

Testis hastalıkları, yeni doğan bebekten ileri yaş erkeklere kadar her grubu etkileyebilir. Bazen sinsi bir şişlikle, bazen dayanılmaz bir ağrıyla, bazen de kısırlık (infertilite) sorunuyla ortaya çıkarlar.

İnternette “Testisim ağrıyor, neden?” araması yapan birinin karşısına basit bir enfeksiyon da çıkabilir, acil ameliyat gerektiren bir durum da. Bu yüzden doğru bilgiye ulaşmak hayati önem taşır. Bu makale, semptomlarınızı anlamanız ve tedavi seçeneklerini öğrenmeniz için bir yol haritası olarak hazırlanmıştır.

Testislerin Görevi ve Yapısı

Testisler, skrotum (torba) adı verilen deri kesesinin içinde bulunan, sağ ve sol olmak üzere iki adet oval organdır.

Sperm Üretimi: Ergenlikle birlikte milyonlarca üreme hücresi üretirler.
Hormon Üretimi: Erkeklik özelliklerini (kas yapısı, ses kalınlığı, kıllanma, cinsel istek) sağlayan testosteronun ana kaynağıdır.

Testislerin vücut dışında olmasının sebebi, sperm üretiminin vücut ısısından 1-2 derece daha serin bir ortama ihtiyaç duymasıdır.

En Sık Görülen Testis Hastalıkları ve Tedavileri

Testis hastalıklarını; damarsal, sıvı toplanması, enfeksiyon, acil durumlar ve tümörler olarak gruplandırabiliriz.

A. Varikosel (Damar Genişlemesi)

Testis toplardamarlarının bacaklardaki varisler gibi genişlemesidir. En sık sol tarafta görülür.

Belirtileri: Testiste ağrı, torbada “solucan yumağı” gibi damarlı görünüm, kısırlık.
Tehlikesi: Testisi ısıtarak sperm kalitesini bozar ve testisi küçültebilir.
Tedavisi: Eğer ağrı yapmıyor ve kısırlığa neden olmuyorsa takip edilir. Ancak sperm değerleri bozuksa Mikrocerrahi Varikoselektomi ile genişleyen damarlar bağlanır.

B. Hidrosel (Su Toplaması)

Testisi saran zarların arasında normalden fazla sıvı birikmesidir.

Belirtileri: Testis torbasının bir tarafının şişmesi, büyümesi. Genellikle ağrısızdır ancak ağırlık hissi verir. Işık tutulduğunda içi su dolu balon gibi parlar.
Tedavisi: Bebeklerde 1 yaşına kadar kendiliğinden geçmesi beklenir. Yetişkinlerde veya geçmeyen bebeklerde Hidroselektomi ameliyatı ile sıvı boşaltılır ve sıvıyı üreten zar çıkarılır. İğne ile boşaltma (aspirasyon) önerilmez çünkü sıvı hemen tekrar toplanır.

C. Testis Torsiyonu (Testis Dönmesi) – ACİL DURUM

Testisin kendi etrafında dönerek kordonunu (içinden kan damarlarının geçtiği yapı) sıkıştırmasıdır. Kan akışı kesilir.

Belirtileri: ANİDEN başlayan çok şiddetli testis ağrısı, bulantı, kusma, testisin yukarı doğru çekilmesi. Genellikle uykuda veya travma sonrası olur.
Tedavisi:Zamanla yarış vardır. İlk 4-6 saat içinde müdahale edilmezse testis kangren olur ve ölür. Acil ameliyatla testis eski haline döndürülür ve tekrar dönmemesi için dikişle sabitlenir.
- Uyarı: Ani testis ağrısında “geçer” diye beklemeyin, hemen acile gidin.

D. Orşit ve Epididimit (İltihaplanma)

Orşit: Testisin iltihaplanmasıdır. Genellikle Kabakulak virüsüne bağlı olarak çocuklarda veya gençlerde görülür. Testis şiş, kızarık ve çok ağrılıdır.
Epididimit: Testisin üzerindeki sperm kanallarının (epididim) iltihabıdır. Genellikle idrar yolu enfeksiyonları veya cinsel yolla bulaşan bakteriler (Klamidya, Gonore) neden olur.
Tedavisi: Uygun antibiyotikler, istirahat, buz uygulaması ve skrotal askı (testisi yukarı kaldırma) ile tedavi edilir.

E. İnmemiş Testis (Kriptorşidizm)

Doğumda testisin torbada olmaması, kasık kanalında veya karın içinde kalmasıdır.

Tedavisi: İlk 6 ay beklenir. İnmezse 6 ay – 1 yaş arası mutlaka ameliyatla (Orşiopeksi) indirilmelidir.
Önemi: Geç kalınırsa kısırlık ve Testis Kanseri riski ciddi oranda artar.

F. Spermatosel (Sperm Kisti)

Epididim bölgesinde oluşan, içi ölü sperm dolu iyi huylu kistlerdir. Genellikle ağrısızdır, ele gelen küçük bir kitle olarak fark edilir. Çok büyümedikçe (ağrı yapmadıkça) tedavi gerektirmez.

Testis Kanseri: Genç Erkeklerin Kabusu

Testis kanseri, 15-35 yaş arası genç erkeklerde en sık görülen kanser türüdür. Ancak korkutucu ismine rağmen, tedavi başarısı (sağ kalım) en yüksek (%95 üzeri) kanserlerden biridir.

Belirtileri Nelerdir?

En önemli ve tipik belirtisi: Testis üzerinde ele gelen, sert, düzensiz ve genellikle AĞRISIZ kitledir.

Testiste ağırlık hissi.
Memelerde büyüme veya hassasiyet (Hormon salgılayan tümörlerde).
Karın veya sırt ağrısı (İleri evrede).

Dikkat: “Ağrım yok, o zaman önemli değildir” demeyin. Testis kanseri genellikle ağrı yapmaz. Ele gelen sertlik en önemli işarettir.

Tedavisi

Orşiektomi (Testisin Alınması): Kanserli testis kasık bölgesinden yapılan bir kesi ile çıkarılır. Patolojiye gönderilir.
Ek Tedaviler: Patoloji sonucuna ve yayılım durumuna göre Kemoterapi veya Radyoterapi uygulanabilir.
Protez: Estetik kaygıyı gidermek için alınan testis yerine silikon testis protezi takılabilir.

Tanı Yöntemleri

Doktorunuz sizi muayene ettikten sonra şu testleri isteyebilir:

Skrotal Renkli Doppler Ultrason: Testis hastalıklarının teşhisinde altın standarttır. Şişliğin içini (su mu, kitle mi, iltihap mı), kanlanmasını (torsiyon mu) net olarak gösterir.
Tümör Belirteçleri (Kan Testi): Beta-HCG, AFP ve LDH değerleri testis kanseri şüphesinde bakılır.
İdrar Tahlili: Enfeksiyon varlığı araştırılır.

Kendi Kendine Testis Muayenesi (KKM)

Meme kanserinde olduğu gibi, testis kanserinde de erken teşhis kişinin kendi elindedir. Her erkek ergenlikten itibaren ayda bir kez kendini muayene etmelidir.

Nasıl Yapılır?

Zaman: En uygun zaman sıcak bir duş veya banyo sonrasıdır. Skrotum derisi gevşemiş olur.
Pozisyon: Ayna karşısında ayakta durun.
Yöntem: Her bir testisi iki elinizle nazikçe tutun. Başparmak üstte, diğer parmaklar altta olacak şekilde testisi nazikçe yuvarlayın.
Ne Aramalısınız?
- Testisin yüzeyinde pirinç tanesi veya bezelye büyüklüğünde sert bir yumru.
- Şekil veya boyut değişikliği.
- Şişlik.

Normal Olan Nedir? Testisin arkasında, yumuşak ve kordon şeklinde hissedilen yapı Epididimdir. Bunu kitle sanmayın. Ayrıca bir testisin diğerinden hafifçe aşağıda veya büyük olması normaldir.

Testis Ağrısı (Orşialji) Neden Olur?

Bazen hiçbir hastalık bulunamaz ama testis ağrısı devam eder (Kronik Testis Ağrısı). Nedenleri şunlar olabilir:

Yansıyan Ağrı: Böbrek taşı düşürmek, kasık fıtığı veya bel fıtığı ağrısı testise vurabilir.
Travma: Darbe almak.
Cinsel Uyarılma: Uzun süre ereksiyonda kalıp boşalamamak (“Blue Balls”) kasıklarda ve testislerde ağrı yapabilir.
Stres: Pelvik taban kaslarının gerilmesi.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Soru: Tek testis alınırsa çocuğum olur mu? Cevap: Evet. Kalan diğer testis sağlıklıysa, tek başına yeterli testosteronu ve spermi üretebilir. Cinsel hayatınız veya üreme yeteneğiniz normal devam eder.

Soru: Testis kanseri ne kadar sürede yayılır? Cevap: Testis tümörleri hızlı büyüyen tümörlerdir. Ele gelen kitle fark edildiğinde haftalar içinde doktora gidilmelidir. Erken evrede yakalanırsa kemoterapiye bile gerek kalmadan sadece ameliyatla kurtulmak mümkündür.

Soru: Dar pantolon giymek testislere zarar verir mi? Cevap: Evet. Sürekli çok dar pantolon veya sıkı iç çamaşırı giymek, testisleri vücuda yapıştırarak ısısını artırır. Bu da sperm kalitesini düşürebilir. Ayrıca kan dolaşımını bozabilir.

Soru: Bisiklete binmek testislere zarar verir mi? Cevap: Profesyonel ve uzun süreli bisiklet kullanımı, sele baskısı nedeniyle testis ve prostat bölgesinde uyuşma veya mikro travmalara yol açabilir. Uygun sele ve kıyafet seçimi önemlidir.

Sonuç: En Değerli Hazinenizi Koruyun

Testis hastalıkları, erkeklerin “dokunulmaz” sandığı ancak oldukça hassas olan bölgesini tehdit eder.

Ani ve şiddetli ağrıda ACİL SERVİSE,
Ele gelen sertlik, ağrısız şişlik veya kısırlık şüphesinde ÜROLOJİ UZMANINA başvurmalısınız.

Unutmayın; 5 dakikalık bir muayene veya ayda bir yapacağınız 1 dakikalık kendi kendine kontrol, hayatınızı kurtarabilir.

Sağlıklı bir gelecek sizin elinizde.

Testis Hastalıkları